यस्ता ठाउँहरु छन् उपत्यका आसपासमा : जहाँ हाइकिङ्ग निक्कै रमाईलो बन्दछ

Best Khabar Team | २०७६ भाद्र २६ गते बिहिबार

वेस्टखबर टिम । काठमाडौंको व्यस्त जिन्दगी, यहाँभित्रको धुँवा, धुलो तथा फोहोर । अनि बढ्दो सवारी साधनबाट उत्पन्न हुने ध्वनी र जनघनत्व । जसका कारण अधिकांश मानिसहरु उपत्यकामा कुनै न कुनै खालको तनावबाट गुज्रिरहेका हुन्छन् । यस्तो तनावपूर्ण जिन्दगीको व्यवस्थापन गर्न नसकेर कपितय उमेरमै विभिन्न खाले रोगबाट पीडित समेत भै रहेका छन् । तर काठमाडौंमै बसेर भएपनि आफ्नो तनावलाई केही कम गर्नका लागि हाइकिङ्ग गर्न रुचाउनेहरुको समूह पनि बाक्लैछ ।

हाइकिङ्ग अर्थात् कुनै एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा हिँडेर गरिने यात्रा । हाइकिङलाई साहासिक यात्राको रुपमा समेत लिने गरिएको छ । स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले हाइकिङ्गको निक्कै ठूलो महत्व छ । हिँद्दा शरीर स्वस्थ्य हुनुका साथै शरीरका सबै अंगहरुमा सहि ढंगले रक्त सञ्चार हुने गर्दछन् । तौल तथा रक्तचाप नियन्त्रणमा आउँछ ।

शरीर स्वस्थ्य राख्नका लागि गरिने हाइकिङ्गले व्यक्तिलाई मनोरञ्जन पनि त्यति नै रुपमा प्रदान गरिरहेको हुन्छ । मन मिल्ने साथीभाई सँग होस् वा परिवारका सदस्यसँग नै किन नहोस्, अहिले महिनामा एकपटक हाइकिङ्ग गर्ने लहर उपत्यकाबासीमा विस्तारै बढ्दै गएको छ । कुनैबेला बनभोज अर्थात् पिकनिक गर्ने चलन जस्तै अहिले हाइकिङ्गको चलन बढेको छ । हिड्ने काम त युवा र तन्नेरीले मात्रै गर्ने हो भन्ने सोचाई बदलिएको छ ।

स्वास्थ्य तथा उमेरले साथ दिएसम्म साथीभाई तथा परिवारका सदस्यहरु आपसमा मिलेर हाइकिङ्ग गरिरहेका भेटिन्छन् मानिसहरु काठमाडौंका मुख्य हाइकिङ्ग क्षेत्रहरुमा आजकाल । हाइकिङ्ग एउटा शहज जिवन शैलीको पाटो समेत बनिदिएको छ, कतिपयले शौखको रुपमा समेत हाइकिङ्गलाई लिने गरेका छन् ।

हाइकिङ्ग गर्दा मानिस र वातावरणबीचको सम्बन्धमा समेत थप सन्निकटता आउने वातावरण विद्हरु बताउँछन् । व्यस्त तथा भागदौडपूर्ण जिन्दगीबाट मान्छेले केही समय निकालेर हाइकिङ्गमा निस्कँदा उसले जीवनमा ठूलो शान्ति तथा राहत महशुस गरेको हुन्छ । आफ्नै सवारी साधन हुने तथा सवारी साधनमा गुड्नेहरुले चाहेर पनि हाइकिङ्ग गर्न सकिरहेका हुँदैनन् । केही फुर्सदिला मानिसहरुको लागि समय कटाउने उपयुक्त माध्यम समेत बन्न सक्छ हाइकिङ्ग । तुलनात्मक रुपमा अन्य भ्रमण कार्यक्रम भन्दा हाइकिङ्ग कम खर्चिलो मानिन्छ । कम्तिमा महिनाको एकपटक हाइकिङ्ग गर्न सके त्यो व्यक्ति स्वयंको लागि अत्यन्त हितकर हुने चिकित्सकहरु बताउँछन् ।

काठमाडौंमा बस्ने तथा यहाँको व्यस्त दैनिकीसँग पौठाजोरी खेल्नेहरुका लागि उपत्यकाकै आसपासमा दर्जनौं हाइकिङ्ग स्पटहरु छन् । जुन धेरैलाई थाहा नहुन सक्छ । यसपटक इघुमघामले यहाँहरु सबैलाई जानकारी होस् भनेर केही त्यस्ता प्रमुख हाइकिङ्ग क्षेत्रहरुको बारेमा जानकारी गराउने कोशिष गरेको छ ।

काभ्रेको धुलीखेलबाट नगरकोट
काभ्रेको धुलिखेलबाट नगरकोट हाइकिङ्ग गर्न सकिन्छ । करिब ३–४ घण्टा लाग्ने यो रुटमा हाइकिङ्ग गर्दा गौरीशंकर तथा गुगल हिमालको दृष्याबलोकन गर्न सकिन्छ । साथै उपत्यका र काभ्रेको बनेपा, धुलिखेल, पनौतीलगायतका क्षेत्रको दृश्याबलोकन गर्न सकिन्छ । पर्यटकको लागि यो रुट चर्चित रुटको रुपमा समेत रहेको छ ।

साँखुबाट जर्सिङ्ग पौवा हुँदै नगरकोट
काठमाडौंको उत्तरमा अवस्थित पवित्र स्थान साँखुस्थित शालीनदी नजिकैबाट अर्को हाइकिङ्ग शुरु गर्न सकिन्छ । ऐतिहासिक साँखु बजारबाट उकालो चढेर जर्सिङ्ग पौवा हुँदै अघिबढ्दा अत्यन्तै आनन्द आउँछ । सल्लाघारीको बीचबाटो हुँदै उकालो उकालो पीच गरिएको बाटो अघिबढ्दा जर्सिङ्ग पौवा आउँछ । विस्तारै हिँड्दा यो बाटो पार गर्न करिब साढे २ घण्टा जति लाग्न सक्छ । जर्सिङ्ग पौवाबाट पुनः नगरकोटतर्फ अघि बढ्न पनि सकिन्छ । यो अत्यन्तै सुन्दर मार्ग हो । पहाडको हाईटमा जंगलको बीचबाट काभ्रे तथा उपत्यकाका विभिन्न स्थानको दृश्याकलोकन गर्दै अघि बढ्दा मन नै शान्त हुन्छ । साथै चिसो हावाले मनमा एककिसिमको तरंग नै पैदा गरिदिन्छ । जर्सिङ्ग पौवाबाट नगरकोट पुग्न करिब ८ किलोमिटर तेर्सो बाटो हिँड्नुपर्ने हुन्छ । साँखुबाट जर्सिङ्ग पौवा हुँदै नगरकोट पुग्ने क्रममा थकित महशुस भएमा नगरकोटमा सुविधासम्पन्न देखि सामान्य सम्मका होटलहरु पाइन्छन् । त्यही रात विताउन सकिन्छ । यस्तै जर्सिङ्ग पौवामै पनि होटल तथा कजेटहरु छन् । नगरकोटबाट भक्तपुर आउन सार्वजनिक गाडीहरु समेत पाइन्छ । साथै साँखुसम्म पुग्नका लागि पनि रत्नपार्क र सार्वजनिक गाडीहरु पाइन्छ ।

काठमाडौंको जामाचो
काठमाडौंको उत्तरपश्चिममा अवस्थित जामाचो पुग्न बालाजु बाईपासबाट करिब साढे २ घण्टा पैदल यात्रा तय गर्नुपर्ने हुन्छ । नागार्जुन नगरपालिकामा पर्ने नागार्जुन जंगलको यात्रा गर्दै उकालो चढ्दा जामाचो पुग्न सकिन्छ । जामाचोमा हरेक वर्ष बैशाख १ गते तथा बैशाख पूर्णिमाको दिन मेला समेत लाग्ने गरेको छ । बालाजु बाइसापसबाट करिब २ किलोमिटर त्रिशुलीतर्फ अघि बढेपछि आउने फूलबारी गेटबाट जामाचोको हाइकिङ्ग शुरु हुन्छ । सुरक्षाको दृष्टिकोणले यो ठाउँ अत्यन्तै संवेदनशील क्षेत्र छ । तैपनि यहाँ जंगलका विभिन्न स्थानमा सुरक्षाकर्मी परिचालन गरिएका हुन्छन् । चर्चित नागार्जुन दरबार पनि यही जंगलभित्र छ । जामाचोको डाँडामा बौद्धधर्मालम्बीको स्तुपा छ । आकाश खुलेको दिन यहाँबाट उपत्यकाको ९५ प्रति स्थान देख्न सकिन्छ । साथै यहाँबाट धादिङ्ग र नुवाकोटका विभिन्न स्थान, माछापुच्छे, मनास्लु, गणेश, जुगल, गौरीशंकरलगायतका आधादर्जन बढी हिम शृङ्खलाको दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ ।

काठमाडौंको चम्पादेवी
काठमाडौंबाट दक्षिण पश्चिम क्षेत्रमा रहेको यो क्षेत्र समुद्रसतहबाट करिब २ हजार २ सय ८५ मिटरको उचाईमा रहेको छ । चम्पादेवीका लागि फर्पिङ्गबाट हाईकिङ्ग शुरु गर्न सकिन्छ । यहाँबाट काठमाडौंका जुगलसहितका अन्य केही हिम श्रृङ्गखला, काठमाडौं उपत्यकालगायत यहाँको प्राकृतिक दृष्याबलोकन गर्न सकिन्छ ।

ललितपुरको फूल्चोकी
काठमाडौंको दक्षिणमा अवस्थित फूलचोकी २ हजार ७ सय ८२ मिटरको उचाईमा रहेको छ । फूलचोकीको हाइकिङ्ग ललितपुरको गोदावरीबाट शुरुहुन्छ । यहाँबाट पनि काठमडौं, ललितपुर र भक्तपुरको अधिकांश भाग तथा काभ्रेका केही भागको दृष्याबलोकन गर्न सकिन्छ । यहाँबाट काठमाडौं उत्तर पश्चिममा सुन्दर हिमालयको दृष्याकलोन गर्न सकिन्छ । जंगलको बाटो हाइकिङ्ग गर्न सकिने भएकोले यो ठाउँमा हाइकिङ्ग गर्दा प्रकृतिसँग थप निकट हुने मौका मिल्छ ।

काठमाडौंको शिवपुरी
काठमाडौंको उत्तरमा रहेको पहाड नै शिवपुरी पहाड हो । यो समुद्रसतहबाट करिब २ हजार ५ सय ६३ मिटरको उचाईमा रहेको छ । शिवपुरी राष्ट्रिय निकुञ्जमा पर्ने यो ठाउँमा प्राकृतिक हिसावले अत्यन्तै मनमोहक छ । बुढानिलकण्ठ माथिको चर्चित मुहानपोखरी भन्ने स्थानबाट शिवपुरीको हाइकिङ्ग शुरु गर्न सकिन्छ ।

नुवाकोटको ककनी भञ्ज्याङ्ग
नुवाकोटको ककनीबाट उत्तरतर्फ रहेको स्थान नै ककनी भञ्ज्याङ्ग हो । यो हाइकिङ् विदेशीहरुको लागि चर्चित रुट हो । माछापुच्छेदेखि गौरीशंकरसम्मका हिम श्रृङ्खला देख्न पाइन्छ । प्राकृतिक दृष्टिकोणले यो स्थान अत्यन्तै मनमोहन छ । काठमाडौंको नुवाकोटको सिमास्थल ककनीबाट ककनी भञ्ज्याङ्गको हाइकिङ यात्रा शुरु हुन्छ । यहाँ पुग्न बालाजु बाइपासबाट सार्वजनिक गाडीहरु समेत पाइन्छ । नुवाकोट जाने गाडीहरुमा चढेर अघिबढ्दा ककनि नजिकैको तीनपिप्लेमा झरेपछि ककनी भञ्ज्याङ्गको हाइकिङ्ग शुरु गर्न सकिन्छ ।

काभ्रेको नमोबुद्ध
काठमाडौंबाट करिब ३८ किलोमिटर पूर्वमा रहेको नमोबुद्द उपत्यका तथा उपत्यका आसपासमा बस्ने हरुका लागि निक्कै चर्चित ठाउँ हो । यहाँ बौद्ध स्तुपा रहेको छ । यहाँको बस्ती र सांस्कृतिक विविधता नियाल्नका लागि स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकहरु यहाँ पुग्ने गर्दछन् । सुमद्र सतहबाट करिब १ हजार ७ सय ५० मिटरका उचाईमा रहेको यो ठाउँ पुराना बस्ती र विभिन्न जातजातीको सांस्कृतिक विविधता हेर्दै हाइकिङ्ग गर्न महत्वपूर्ण मानिन्छ । बनेपाबाट नबोबुद्धका लागि हाइकिङ्ग शुरु गर्न सकिन्छ ।

हाइकिङ्ग टिप्स
हाइकिङ्ग जाँदा सर्वप्रथम आफू जाने हाइकिङ्ग रुटको बारेमा पर्याप्त जानकारी हुनुपर्दछ । पहिलोपटक हाइकिङ्ग जाने योजना बनाउनेहरुले करिब १ साता अघि देखि नै आफूलाई तयारी अवस्थामा राख्न दैनिक हिँडडुल गर्न थाल्नुपर्दछ । जसले गर्दा हाइकिङ्ग सहज बनिदिन्छ । हिमाली क्षेत्रमा हाइकिङ्गमा निस्कनेहरुले हाइ अल्टिच्यूट हुनसक्ने भएकाले सोही अनुसार प्राथमिक उपचारका औषधी बोक्नु अनिवार्य हुन्छ ।

जुन आफू नजिकको स्वास्थ्यचौकी, अस्पताल एवं क्किलिनका विशेषज्ञ डाक्टरहरुसँग सल्लाह गरेर मात्रै लिनु बुद्धिमानी ठहर्छ । औषधीका साथै हिउँबाट बच्न तातो पञ्जा, ज्याकेट, टोपी राती सुत्दा प्रयोग गर्ने स्लिपिङ् ब्याग, मोजा बोक्नु अनिर्वाय जस्तै हो । हिमाली क्षेत्र तथा डाँडामा हाइकिङ्ग जाँदा हावा चल्ने तथा चिसो हुने भएकोले हावा नछिर्ने ज्याकेट, पानी परिहाले त्यसबाट जोगिन आवश्यक पर्ने रेनकोट आफैंसँग बोक्नु बुद्धिमानी हुन्छ । यस्तै यस्ता ठाउँमा जाँदा ट्राउजर लगाएर जाँदा निक्कै सहज र राम्रो हुन्छ ।

यस्तै जहाँ पुग्यो त्यहीको पानी पिउनुपर्ने बाध्यता हाइकिङ्गका क्रममा हुनसक्छ । किनभने उचाईमा हिँड्दा आफूसँग जतिबेला पनि पानी बोकेर हिँड्न कठिन हुनसक्छ । त्यसैले पानी शुद्ध पार्ने क्लोरिन ट्याबलेट, सन्स क्रिम, हुलुका खालको ब्याकप्याक लिएर राम्रो हुन्छ । महिलाहरुले पनि यही अनुसारका सामान तथा हल्का मेकअपका सामग्री बोक्नु फाइदाजनक हुन्छ ।