तिलिचोको ‘तिलस्मी जादू’

Best Khabar Team | २०७६ असार ३ गते मंगलबार

कसरी पुग्ने तिलिचो ?

पहिलो बाटो
यो ताल पुग्न अन्नपूर्ण राउन्ड सर्किट अन्तर्गतको लमजुङको बेसीसहरबाट यात्रा शुरु गर्नुपर्दछ । काठमाडौंबाट सिधै बसमा लमजुङ्गको बेसीसहर पुग्ने र बेसीशहरबाट स्थानीय चिसाङ, हुम्दे, श्रीखर्क हुँदै तीन दिनको क्याम्प बसाई पछि तिलिचो पुग्न सकिन्छ ।

दोश्रो बाटो :
यो ताल पुग्न अन्नपूर्ण राउन्ड सर्किट अन्तर्गतको लमजुङको बेसीसहरबाट यात्रा शुरु गर्नुपर्दछ । काठमाडौंबाट मुस्ताङसम्मको यात्रा बस तथा प्लेनमा गर्न सकिन्छ । बसमा भन्दा प्लेनमा केही महंगो हुन्छ । काठमाडौंबाट म्याग्दी हुँदै मुस्ताङ्गसम्म जीपमा जान पनि सकिन्छ । अथवा तपाईँसँग रकम भने काठमाडौंबाट पोखरासम्म प्लेनमा जाने र त्यसपछि पोखराबाट जोमसोमसम्म प्लेनमा पुनः चढेर मुस्ताङ्गको जोमसोम विमानस्थलमा झर्न सकिन्छ । त्यहाँबाट स्थानीय ठिनी, याकखर्क, म्यासकोकन्दो हुँदै दुई दिनको पैदल तथा क्याम्प बसाई पछि यो तलिचो ताल पुग्न सकिन्छ ।

विश्वको सबैभन्दा उचाईमा रहेको पानीको विशाल पोखरी । हिमालपारीको जिल्ला मनाङ्गमा पर्ने यही पोखरी यतिबेला विश्वभर ‘तिलिचो ताल’को रुपमा प्रसिद्ध छ । विदेशी अनि स्वदेशी पर्यटकहरुले यो पोखरीमा पुग्ने उत्कट् अभिलाष राखेका हुन्छन् । कति यहाँ पुगिसकेका होलान् त कति जाने योजना बनाउँदै होलान् ।

समुद्र सतहबाट ४ हजार ९ सय १९ मिटरको उचाईमा अवस्थित छ यो ताल । ४ किलोमिटर लम्बाई तथा १ दशमलव २ किलोमिटर चौडाइ रहेको यो तालमा पुग्ने जो सुकै यो तालको मोहनीमा परिसकेको हुन्छ । मुस्ताङ्गको ठिनी हुँदै तिलिचोतर्फ अघि बढ्दा बाटोमा भेटिर्ने अनेक खाले प्राकृतिक आरोह अवरोध सामना यहाँ पुग्ने जो सुकैले पनि गर्नुपर्ने हुन्छ । ऊ माथि कता को कता देखिने कहालीलाग्दो उकालो तथा तलतिर हेर्दा आँङ् नै सिरिङ्ग हुने भीरलाई छिचोल्दै अघि बढ्न त्यति सहज कहाँ छ ? तर अप्ठेरा अनुभूति सँगै यात्रा त्यनि नै रोमाञ्चकारी पनि बनिदिन्छ । यहाँको वातावरण र हावापानीले यहाँ पुग्ने पर्यटकलाई मन्त्रमुग्ध पारिदिन्छ । यात्राका क्रममा अघिबढ्दा जति माथि पुगिन्छ, त्यति नै चिसो बढ्दै जान्छ । जुन कुराको अनुभव स्वयंले पनि गर्न सकिन्छ ।

तस्वीरहरु सबै : सुनिल तिवारी । वेस्टखबर डटकम

यात्राका क्रममा पुगिने स्थानीय ‘स्टे«नपास’बाट हेर्दा तिलिचो तालको मोहकता छताछुल्ल हुन्छ । दायाबाँया आकर्षक रुपमा फैलिएको अवस्था देखिन्छ स्ट्रेनपासबाट तिलिचो । हिमाली भेगको डाँडामा कानको जालीसम्म पुग्ने गरी चल्ने चिसो सिरोटोको पर्वाह नगरी यात्रालाई अघि बढाईरहँदा चिसोको भन्दा हावाको छोक्काले कता कता काउकुती लागिरहेको भान पो हुन्छ । अनि हावाको त्यही गतिसँगै यताउता हल्लिने तिलिचोका पानी । हावा केही रोकिएका बेला तिलिचोभित्रको पानीमा आसपासका तिलिचो, निलगिरी, खंग्सार तथा मुक्तिनाथ जस्ता चर्चित हिमालपर्वतहरु यही तालभित्र पौडिइरहेका छन् झै लाग्छ । पहिलो पटक यहाँ पुग्ने मान्छेले यो ठाउँलाई कुनै चित्रकारले तयार पारेको सुन्दर तस्वीरसँग तुलना गर्न भ्याउँछ ।

किनभने झट्ट हेर्दा कुनै चित्र जस्तै पूर्णरुपमा सुन्दर र ‘कलरफूल’ छ तिलिचो । यसबीचमा भेटिने विभिन्न खालेका रमणीय खर्क, हिमाली बनस्पती, बन्यजन्तुलगायत यो क्षेत्रको गहनाको रुपमा रहेको छ । जसले यो क्षेत्रको सुन्दरतालाई थप निखार ल्याईदिएको छ । पौराणिक कथनलाई पल्टाउँदा रामचरितमानसँग जोडियो छ तिचिलो ताल । भारतका सन्त मुरली बाबाले विक्रम सम्वत् २०५१ सालमा तालको किनारामा १ सातासम्म होम तथा सप्ताह ज्ञान महायज्ञ लगाएर रामचरितमान वाचन गरेको स्थानीयहरुको भनाई छ । हिन्द ुधर्मावलम्बीको लागि यो ताल जति चर्चित छ, त्यति नै बौद्ध धर्मावलम्बीहरुको पनि आस्थाको केन्द्र बनिदिएको छ । यहाँ पुग्दा मान्छेले आफूलाई विर्सन्छ र यहाँको शान्त तथा सुन्दर परिभेषमा हराउँदछ ।
यति पढिसकेपछि तपाईँको मनमा पनि तिलिचो जाउँ जाऊँ लाग्न सक्छ, जो अहिलेसम्म तिलिचो ताल पुग्न पाउनुभएको छैन ।

कति खर्च लाग्छ ?
काठमाडौंबाट लाग्ने गाडीभाडा तथा अन्य खाइखर्च सबैलाई जोड्दा तिचिचो तालसम्म पुगेर पुनः काठमाडौं फर्कन प्रतिव्यक्ति करिब ४० हजार हजार रुपयाँसम्म लाग्नसक्छ । यो रकम भनेको तिलिचो ताल पुगेर काठमाडौं फर्कने सम्मको खर्च हो । विशेष गरी तिलिचो क्षेत्रमै पुग्दा भने खानेकुराको जोहो आफैं गर्नुपर्ने अवस्था छ । ड्राइफुड झोलामा प्याक गरेर हिँड्दा धेरै सहज हुन्छ । ताल किनारामा रहेको रियल भ्यू रेष्टुरेन्ट ३ महिना अर्थात् भदौ, असोज र कार्तिक महिना मात्रै सञ्चालनमा आउँदछ । यो भन्दा अघि पछिका लागि खाने व्यवस्था यहाँ पुग्ने पर्यटक स्वयंले गर्नुपर्ने हुन्छ ।

यहाँ जाने उपयुक्त मौसम
विशेष गरी भदौ असोज तथा कात्तिक महिना यो ठाउँमा पुग्नको लागि उपयुक्त मौसम हो । अरु बेलामा यहाँ पुग्दा यहाँ बढी चिसो हुने तथा हिउँ पर्ने समस्या देखिन्छ । कोही केही बैशाखको अन्त्य तथा जेठ तिर पनि यहाँ पुग्छन् । तर पनि उपयुक्त मौसम भनेको वर्षापछि दशैं तिहारको बीच सम्म हो।

के के लैजाने ?
यहाँ पुग्नका लागि केही बाक्ला लुगा लैजानुपर्ने हुन्छ । ज्याकेट, पञ्जा, टोपी, सन्स क्रिम, पानी, केही ड्राइफुड तथा केही अत्यावश्यक औषधी बोक्नु बुद्धिमानी हुन्छ ।

कसलाई सम्पर्क गर्ने ?
यदि तपाईँहरुमध्ये कसैलाई तिलिचो ताल घुम्ने रहर लागेको छ भने हामी तपाईँको यात्रालाई सहज र फलदायी बनाउन सक्दछौं । विभिन्न पर्यटन कम्पनीहरुसँग समन्वय गरेर हाम्रो टिमले कम शुल्कमा घुमघामको चाँजोपाँचो मिलाईदिन्छ ।