Best Khabar Team | २०७६ मंशिर २३ गते सोमबार

---

नाम्चे–सोलखुम्बु । विश्वकै सबैभन्दा अग्लो चुचुरो अर्थात् सगरमाथा । एक पटक सगरमाथा पुग्ने चाहना नभएको व्यक्ति सायदै होलान् । विदेशी पर्यटक होस् वा स्वदेशी, सके सगरमाथा नै चढेर फर्कने र नसके आधार शिविरसम्म मात्रै भएपनि पुग्ने चाहना हुन्छ । कतिपय सगरमाथा नै चढेर फर्किसकेका छन् भने कतिपय आधार शिविरमा मात्रै पुगेर फर्केका होलान्, अनि कति जाने सोचमा योजना बनाउँदै होलान् । सोलुखुम्बुको लुक्ला विमानस्थलबाट पैदल हिँडेर अघि बढ्दा करिब एक साता पछि पुगिन्छ सगरमाथा ।

यसबीचमा पाइने विभिन्न रेस्टुरेन्टमा खाएर यहाँकै विभिन्न होटलमा सुत्नुपर्ने बाध्यता पर्यटकहरुसँग छ । तर सामान्यभन्दा यहाँका होटल तथा रेस्टुरेन्ट निक्कै महंगो छ । देशकै प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यको रुपमा रहेको यो क्षेत्र देशी विदेशी पर्यटकको माझ खुम्बु क्षेत्रको नामले प्रसिद्ध छ । लुक्लादेखि नाम्चेहुँदै खुम्जुङ्गसम्म पुग्दा यसबीचमा करिब ३ सय ५० को हाराहारीमा होटल तथा रेस्टुरेन्ट सञ्चालनमा छन् । यहाँका होटलहरुमध्ये कतिपयले काठमाडौंका सुविधासम्पन्न तारे होटलले दिने सरहको सुविधा पनि दिएका छन् ।

यति विकट ठाउँमा यति सुविधा पाउँदा पर्यटक निक्कै खुसी हुने गरेका छन् । तर अचम्म, यहाँका धेरैजसो होटलहरु आजपनि घरबास अर्थात् होमस्टे अन्र्तगत सञ्चालनमा छन् । तर शुल्क भने पाँच तारे होटलकै हाराहारीमा लिइरहेका हुन्छन् । अझै अचम्मको कुरा त के छ भने यसरी सञ्चालित होटलहरुले अहिलेसम्म राज्यलाई करका रुपमा ‘केही निश्चित रकम’ बुझाउने गरेका छैनन् । एक सिजनमा यहाँका होटल तथा रेस्टुरेन्टले वर्षेनी एक अर्ब रुपैयाँ बराबरको कारोबार गर्ने गरेका छन् । तर सरकारलाई तिर्नुपर्ने निश्चित प्रतिशत कर तिर्ने मेसो व्यवसायीले पाएका छैनन् वा राज्यले उनीहरुलाई कर तिर्न बाध्य परेको छैन । जसका कारण राज्य कोषमा दाखिला हुने करोडौं रुपियाँ रकम त्यत्तिकै खेर गएको छ ।

खुम्जुङ्ग क्षेत्रमा पुग्दा यहाँ राज्यको उपस्थिति लगभग सून्य जस्तै देखिन्छ । यहाँका जनताले अत्यन्तै चर्को मूल्य तिरेर सामान ढुवानी गरेर पर्यटकहरुलाई सेवा दिइरहेका छन् । जसको कारण पनि उनीहरु सहजै कर तिर्न चाहँदैनन् । राज्यबाट पाउनुपर्ने सेवा सुविधा नपाएपछि राज्यलाई कुन आधारमा कर तिर्ने भन्ने प्रश्न उनीहरु गर्दछन् । उनीहरुको प्रश्न पनि एकअर्थमा जायज पनि देखिन्छ । लुक्लाबाट हेलिकोप्टर चार्टर गरेर नाम्चे वा खुम्जुङ्गसम्म सामान पु¥याउने महंगो शुल्क तिरेर खच्चड वा भरिलालाई सामान बोकाउनुको विकल्प स्थानीय वासिन्दासँग छैन । त्यसैले जति माथि पुग्यो त्यति नै महंगो छ सामान अनि होटलहरु । यही कारण अन्यत्र भन्दा यहाँका होटल तथा रेस्टुरेन्ट महंगो भएको तर्क व्यवसायीको छ। अहिले यो क्षेत्रमा एकपटक मोबाइल चार्ज गरेको २ सयदेखि ५ सय रुपैयाँसम्म पर्दछ । एउटा अण्डाको ठाउँ हेरी ७० देखि १ सय २० रुपैयाँ रुपैयाँ सम्म पर्ने गरेको छ ।

ग्याँसको प्रतिसिलिण्डर १४ हजार रुपैयाँको हाराहारी पर्दछ । तर स्थानीय व्यापारी वा व्यवसायीलाई राज्यले न राज्यले उनीहरुकै घर क्षेत्रमा कर तिर्ने व्यवस्था गरिदिएको न यहाँका स्थानीय वासिन्दा कर तिर्नकै लागि भनेर लुक्ला वा जिल्ला सदरमुकाम धाउन सकेका छन् । यसको घाटा राज्यले व्यहोरिरहेको छ । स्थानीय जनताको लागि आवश्यक पर्ने बाटो, अस्पताल, विद्युत्, टेलिफोन जस्ता सेवाहरु पुगेका छैनन् । आंशिक सेवा पुगेका ठाउँमा यसको प्रभावकारितामा जहिले पनि पर्यटकको लागि गुनासोको प्रमुख विषय बन्ने गरेको छ । राज्यबाट हेपिएको महशुस गर्ने यहाँका जनता यही बहानामा कर तिर्न चाहँदैनन् । वर्षमा करिब ४ महिनामात्रै यो क्षेत्रमा पर्यटकको चहलपहल हुने गरेको छ । यसबीचमा उनीहरुले अहोरात्र खटेर पर्यटकको सेवा गर्नुपर्दछ अन्य समय हिउँ पर्ने वा चिसो बढ्ने भएका कारण यहाँका होटल तथा रेस्टुरेन्ट करिब सबै बन्द नै हुन्छ ।

काठमाडौंमा सरकारले हरेक वर्ष सरकारले बजेट बनाउँदै गर्दा यहाँका व्यवसायीहरुको प्रमुख पर्यटकीय सिजन शुरुहुन्छ । तर न सरकारले यी व्यवसायीको भावनालाई सुन्न सकेको छ, न व्यवसायी नै सरकारलाई खुसी बनाउन । यसरी नै बषौंदेखि चलिरहेको छ खुम्बु क्षेत्रमा राज्य र व्यवसायीबीचको लुकामारी ।

जसका कारण राज्यले अबौं रुपियाँ राजस्व ‘मिस’ गरिरहेको छ । सरकारले यी क्षेत्रमा सञ्चालित व्यवसायलाई करको दायरामा ल्याउने र उनीहरुलाई पर्यटक मैत्री ढंगका सेवा सुविधा दिन सकेको खण्डमा सरकारलाई थप आर्थिक सेवा पुग्ने देखिन्छ ।

---

Comment from facebook